/ 0 comments
O : Opportunistic |
แทรกซ้อนฉวยโอกาส |
I : Infection |
การติดเชื้อ |

โรคฉวยโอกาส จะเกิดขึ้นเมื่อร่างกายเกิดความอ่อนแอ ซึ่งมีความสัมพันธ์กับภูมิคุ้มกันร่างกาย เมื่อใดที่ภูมิคุ้มกันลดต่ำลง โอกาสที่โรคฉวยโอกาสต่าง ๆ จะแทรกซ้อน โดยส่วนใหญ่แล้วโรคฉวยโอกาสที่เกิดขึ้นกับผู้ติดเชื้อสามารถรักษาให้หายได้ รวมทั้งบางโรคที่สามารถป้องกันไม่ให้เกิดขึ้นได้
โรคฉวยโอกาสที่เกิดในช่องปาก
ผู้ติดเชื้อเอชไอวีควรใช้กระจกตรวจดูภายในช่องปากอย่างสม่ำเสมอว่ามีฝ้าลักษณะเป็นปื้นสีขาว ที่เพดานปาก หรือกระพุ้งแก้ม เป็นริ้วเส้นสีขาวข้างลิ้นทั้งสองข้าง หรือไม่ ในบางรายเมื่อกินอาหารรสจัด จะรู้สึกเจ็บแสบ การรับรสเปลี่ยนไป
โรค |
อาการ |
การดูแลตามอาการ |
เชื้อราในปาก |
มีลักษณะเป็นฝ้าขาว เป็นขุย มักขึ้นตามกระพุ้งแก้ม เพดานปาก ไม่เจ็บ แต่ทำให้กินอาหารไม่อร่อย |
- บ้วนปากด้วยน้ำสะอาดทุกครั้งหลังอาหาร โดยเฉพาะเมื่อกินอาหารรสหวาน
- สังเกตอาการผิดปกติ เช่น ฝ้าขาว อาการเจ็บภายในปาก การรับรสอาหาร และ การกลืน
- ไม่ควรขูด เพราะจะทำให้เกิดแผล ถ้าไม่รักษาจะทำให้เชื้อราลงหลอดอาหารได้
- ไม่ควรใช้ยาสีฟันที่แรงเกินไป หรือไม่ควรใช้น้ำยาฆ่าเชื้อราบ้วนปากเพราะจะทำให้เสียสมดุลในปาก
- ไปพบแพทย์เพื่อรับการรักษาตามเชื้อสาเหตุ
|
เชื้อราในหลอดอาหาร |
เกิดจากเชื้อราในปากลุกลามลงหลอดอาหาร ทำให้มีอาการกลืนติด ท้องเสีย |
ริ้วขาวข้างลิ้น (เชื้อไวรัส) |
ไม่มีผลต่อการกิน ขูดไม่ออก มักเป็นมากเวลาที่มีความเครียด ไม่เจ็บ และหายเองได้เมื่อพักผ่อนเพียงพอ |
เริม (เชื้อไวรัส) |
เป็นตุ่มน้ำใส ปวดแสบปวดร้อน หายเองได้ |
อาการท้องเสียและท้องเสียเรื้อรัง
โรค |
อาการ |
การดูแลตามอาการ |
ท้องเสียธรรมดา |
ถ่ายเหลววันละ 2-3 ครั้ง สามารถหายได้เองภายใน 7 วัน มักเกิดจากน้ำดื่มและอาหาร |
- เนื่องจากอาการท้องเสียทำให้ร่างกายเสียน้ำ การดื่มน้ำอย่างเพียงพอ อย่างน้อย 1 แก้วต่อการถ่ายอุจจาระหนึ่งครั้ง หรือ ดื่มน้ำเกลือโออาร์เอส
- ไม่ควรงดอาหาร กินเท่าที่กินได้ แต่เน้นกินอาหารอ่อน ย่อยง่าย ไม่มีน้ำมัน
- สังเกตจำนวนครั้งที่ถ่ายในแต่ละวัน สังเกตลักษณะของอุจจาระ
- ไม่ควรกินยาหยุดถ่าย
- ถ้ามีอาการขาดน้ำ เช่น ปากแห้ง ผิวแห้ง ตาลึก หรืออาเจียนมาก กินไม่ได้ ถ่ายเป็นมูกเลือด มีไข้สูง ควรรีบไปพบแพทย์
|
ท้องเสียเรื้อรัง |
ถ่ายเหลวนานเกิน 2 สัปดาห์ติดต่อกัน มักเกิดจาติดเชื้อในลำไส้ เช่น แบคทีเรีย วัณโรค เชื้อพยาธิ เป็นต้น |
โรคฉวยโอกาสทางผิวหนัง เป็นกลุ่มอาการของโรคที่เกิดขึ้นกับระบบผิวหนังของร่างกาย และเป็นตัวชี้บอกว่าภูมิคุ้มกันร่างกายต่ำ
โรค |
อาการ |
การดูแลตามอาการ |
งูสวัด |
- งูสวัด อาการมีไข้ ปวดตามตัว ปวดแสบปวดร้อนบริเวณตุ่มขึ้น เป็นตุ่มน้ำใส ขึ้นตามแนวเส้นประสาท มักจะขึ้นเพียงซีกเดียวของร่างกาย พบบ่อยบริเวณใบหน้า ข้างลำตัว แขนและขา
- ในกรณีที่เป็นที่ใบหน้า เชื้ออาจทำให้กระจกตาเสีย ตาบอดได้
- ถ้าแผลงูสวัด เป็นแผลกว้างมากกว่า 2 นิ้ว หรือเป็นมากกว่า 1 ครั้งในรอบ 1 ปี แสดงว่ามีภาวะภูมิคุ้มกันบกพร่อง
|
- ล้างแผลด้วยน้ำสะอาด ทาแผลด้วยเบตาดีนอย่างน้อยวันละครั้ง
- กินยาเพื่อบรรเทาอาการปวด
- ในกรณีที่เป็นงูสวัดบริเวณใบหน้าควรรีบไปพบแพทย์ทันที เพื่อป้องกันการลุกลามของเชื้อเข้าทำลายกระจกตา ทำให้ตาบอดได้
|
ตุ่มพีพีอี |
เป็นตุ่มนูนเหมือนตุ่มถูกยุงกัด มีอาการคันมากกว่าปกติ ทำให้เกิดการเกา หากเกาจนผิวหนังถลอก ทำให้แผลติดเชื้อแบคทีเรียแทรกซ้อนทำให้กลายเป็นแผลมีหนองหรือนูนดำและเป็นแผลเป็น |
- ทำความสะอาดร่างกาย ทาโลชั่น และทำความสะอาดเครื่องนุ่งห่ม ของใช้ภายในบ้านให้สะอาดอยู่เสมอ
- ตุ่มใหม่ ทา ทีเอครีม เฉพาะบริเวณที่เป็นตุ่ม ตุ่มเก่าทาเบตาดีน เช้า-เย็น
- กินยาลดคัน เช่น ซีพีเอ็ม อะทาแร็กซ์
- หลีกเลี่ยงการเกา ตัดเล็บให้สั้น
|
เริมที่อวัยวะเพศ |
เกิดจากเชื้อไวรัส อาการเริ่มแรกเป็นตุ่มน้ำใสเล็ก ๆ มีอาการคัน ปวดแสบ ปวดร้อน เมื่อตุ่มน้ำแตกจะเป็นแผลตื้น ๆ เจ็บมาก ถ้าเป็นไม่มากแผลจะหายเอง ในรายที่ภูมิคุ้มกันต่ำเริมสามารถกลับมาเป็นได้อีกโดยเฉลี่ยเดือนละ 1 ครั้ง |
- ล้างแผลด้วยน้ำสะอาด
- งดมีเพศสัมพันธ์
- พาคู่นอนไปรักษาพร้อมกัน
- ไปพบแพทย์เพื่อรับการรักษา
|
สะเก็ดเงิน หรือเรื้อนกวาง |
เป็นผื่นนูน มักเป็นบริเวณหนังศีรษะ ข้อศอก หัวเข่าทำให้ผิวหนังบริเวณนั้นหลุดลอกออก ทำให้ผิวบาง แห้ง คัน จะเป็น ๆ หาย ๆ ในรายที่ภูมิคุ้มกันบกพร่องมักจะเป็นรุนแรง คือเป็นทั้งตัว อาจมีอาการปวดตามข้อกระดูกร่วมด้วย |
- ดูแลให้ผิวหนังชุ่มชื้น เช่น ทาโลชั่น น้ำมันมะกอก
- ถ้าเป็นแผลให้ทำแผลด้วยน้ำสะอาด
- เป็นมากพบแพทย์ผิวหนัง เพื่อกินยาควบคุมอาการ
- รักษาไม่หาย แต่ควบคุมอาการได้ เกิดจากความผิดปกติทางพันธุกรรม ไม่ใช่โรคติดต่อ
|
ผื่นแพ้ยา |
เป็นผื่นแดง เป็นปื้น อาจมีไข้หรือคัน |
- ดื่มน้ำมาก ๆ กินยาแก้แพ้ เป็นมากควรพบแพทย์
|
โรคฉวยโอกาสระบบทางเดินหายใจ โรคฉวยโอกาสที่พบบ่อยในระบบทางเดินหายใจ คือ ปอดอักเสบพีซีพี ปอดอักเสบจากเชื้อแบคทีเรีย ไซนัสอักเสบ และวัณโรค
โรค |
อาการ |
การดูแลตามอาการ |
ปอดอักเสบพีซีพี |
- มีไข้เพราะมีการติดเชื้อพีซีพี
- ไม่ไอ หรือ ไอน้อย ไอแห้ง ๆ ไม่มีเสมหะ
- เหนื่อยหอบมาก หายใจไม่อิ่ม
|
- เช็ดตัวลดไข้
- รีบไปพบแพทย์ เพื่อดูแลรักษา
|
ปอดอักเสบจากเชื้อแบคทีเรีย |
- มีไข้ เพราะติดเชื้อ
- ไอมาก เพราะมีเสมหะ
- เสมหะมีสีเหลือง เขียว
- มีอาการเหนื่อย หอบจากการไอ
- อาจมีเจ็บหน้าอก เนื่องจากไอ
|
- เช็ดตัวลดไข้
- กินน้ำอุ่นเพื่อละลายเสมหะ
- รีบไปพบแพทย์เพื่อดูแลรักษา
|
ไซนัสอักเสบจากเชื้อแบคทีเรีย |
- ปวดบริเวณหน้าผาก(หัวคิ้ว) กระบอกตา ขมับ เพราะมีการคั่งของน้ำมูกบริเวณไซนัส
- มีน้ำมูกใส หรือเป็นหนอง เพราะการติดเชื้อ
- แน่น คัดจมูก ลมหายใจมีกลิ่นเหม็น พูดเสียงขึ้นจมูก
- อาจมีไข้ กรณีเรื้อรัง
|
- หลีกเลี่ยงสิ่งที่แพ้ ดูแลรักษาความสะอาดบ้านเรือน สิ่งแวดล้อมไม่ให้มีฝุ่น ควัน
- กินยาลดบวม
|
วัณโรค |
- มีไข้เรื้อรัง เป็นไข้ต่ำ ๆ หลายสัปดาห์ ถ้าซีดี 4 ต่ำมักจะเป็นไข้สูง
- น้ำหนักลด ประมาณ 5-10 กก.ในผู้ใหญ่
- เหงื่อออกตอนกลางคืน
- ไอเรื้อรัง เสมหะสีขาว
|
- ไปพบแพทย์เพื่อรับการรักษาอย่างต่อเนื่อง
- ไอจาม ปิดปาก จมูก เพื่อป้องกันเชื้อกระจายสู่คนอื่น
- ในระยะแพร่เชื้อควรแยกภาชนะ เครื่องใช้ ของใช้ส่วนตัวออกจากคนอื่น เพื่อป้องกันการแพร่เชื้อวัณโรคสู่คนอื่น
- รับประทานอาหารปรุงสุก ใช้ช้อนกลาง
- จัดสิ่งแวดล้อมภายในบ้านให้อากาศถ่ายเทได้สะดวก
- ทำความสะอาดบริเวณบ้าน นำเครื่องนุ่งห่มมาผึ่งแดดสม่ำเสมอ
|
โรคฉวยโอกาสระบบประสาท คือเยื่อหุ้มสมองอักเสบจากเชื้อรา ฝีในสมอง คนส่วนใหญ่มีเชื้ออยู่แล้วถ้าภูมิคุ้มกันร่างกายสูงจะสามารถควบคุมโรคไว้ได้ แต่ถ้าเมื่อใดที่ภูมิคุ้มกันร่างกายต่ำอาการของโรคจะปะทุ ทำให้มีอาการแสดง และเจ็บป่วย
โรค |
อาการ |
การดูแลตามอาการ |
เยื่อหุ้มสมองอักเสบจากเชื้อรา คริปโต |
- ไข้สูง ปวดศีรษะเพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ กินยาแก้ปวดไม่หาย เนื่องจากแรงดันในสมองสูง ทำให้อาการปวดรุนแรง
- อาเจียนพุ่ง
- คอแข็ง การมองเห็นเปลี่ยน สับสน อาจซึมลงและหมดสติ
|
- ลดไข้ ดูแลตามอาการ
- รีบไปพบแพทย์ เพื่อรับการวินิจฉัยเฉพาะและการรักษา
|
ฝีในสมอง |
- ไข้สูง ปวดศีรษะเพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ กินยาแก้ปวดไม่หาย
- อาเจียนพุ่ง
- อัมพาตครึ่งซีก มุมปากตก ตาเข
|
- ลดไข้ ดูแลตามอาการ
- รีบไปพบแพทย์เพื่อรับการวินิจฉัยเฉพาะและการรักษา
|